نحوه کار و آموزش دستگاه جوجه کشی
دستگاه‌های جوجه کشی انواع مختلفی دارند و نحوه کار آنها تقریباً مشابه است. با آموزش دستگاه جوجه کشی در یک نوع، استفاده از سایر دستگاه‌ها برای پرورش دهنده ساده‌تر خواهد بود. لازم به ذکر است که هر یک از دستگاه‌های جوجه کشی در مقیاس‌های مختلفی برای جوجه کشی استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، دستگاه جوجه کشی خانگی برای جوجه کشی از تعداد کمی تخم‌نطفه‌دار استفاده می‌کند، اما دستگاه جوجه کشی صنعتی برای جوجه کشی از تعداد بالایی تخم‌نطفه‌دار استفاده می‌کند. به همین دلیل، تعداد متنوعی دستگاه جوجه کشی وجود دارد که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. برخی از رایج‌ترین این دستگاه‌ها عبارتند از:
- دستگاه جوجه کشی خانگی
- دستگاه جوجه کشی حرفه‌ای
- دستگاه جوجه کشی صنعتی
- دستگاه جوجه کشی اتوماتیک
- دستگاه جوجه کشی آنالوگ
- دستگاه جوجه کشی دیجیتال
آموزش مراحل جوجه کشی در بخش‌های مختلف دستگاه‌ها
دستگاه‌های جوجه کشی دارای دو بخش، ستر و هچر، هستند که زمان و شرایط استفاده از هر بخش با یکدیگر متفاوت است. مدت زمان مورد نیاز برای قراردادن تخم‌های نطفه‌دار در هر یک از این بخش‌ها بسیار مهم است. ابتدا تخم‌های نطفه‌دار برای مدت زمان معینی در بخش ستر قرار می‌گیرند و سپس به بخش هچر منتقل می‌شوند تا فرآیند جوجه کشی با موفقیت انجام شود. در حال حاضر تعداد زیادی دستگاه جوجه کشی وجود دارد که ظرفیت جوجه کشی بین 70 تا 100 هزار تخم‌نطفه‌دار در هر نوبت را دارند.
راهنمای محل قرارگیری دستگاه‌های جوجه کشی و سالن جوجه کشی
پس از خرید دستگاه جوجه کشی، باید آن را در مکان مناسبی قرار دهید که از هرگونه تماس با حرارت محافظت شده باشد. همچنین، دستگاه را در جایی قرار دهید که دارای دریچه مناسبی برای هواکش باشد و به برق دسترسی داشته باشد. قبل از استفاده از دستگاه جوجه کشی، مطمئن شوید که در طی ۲۴ ساعت قبل از استفاده، دستگاه در یک مکان ثابت قرار داشته است. همچنین، قبل از قرار دادن تخم‌های نطفه‌دار در دستگاه، صحت عملکرد دستگاه جوجه کشی را بررسی کنید. برای هماهنگی دمای اطراف با دمای دستگاه، قبل از قرار دادن تخم‌های نطفه‌دار، درب دستگاه جوجه کشی را باز کنید تا دما به صورت یکنواخت تنظیم شود. در تنظیم دما برای جوجه کشی، حواستان جمع باشد زیرا دمای پایین ممکن است رشد جنین را متوقف کند و دمای بالا ممکن است باعث نابودی نطفه شود.
آموزش جوجه کشی در دستگاه برای طیور مختلف
جوجه کشی در انواع طیور نیازمند آموزش می‌باشد و مدت زمان لازم برای جوجه کشی در هر نوع طیور متفاوت است. به عنوان مثال، دوره جوجه کشی برای تخم نطفه‌دار مرغ معمولاً ۲۱ روز طول می‌کشد، در حالی که برای تخم شترمرغ این دوره ۴۲ روز است. در جوجه کشی تخم نطفه‌دار مرغ، ۱۸ روز به دوره ستر و ۳ روز به دوره هچر اختصاص داده می‌شود. در این دوره، نطفه درون تخم مرغ رشد می‌کند و برای شکستن پوسته و خروج از آن آماده می‌شود. برخی از دستگاه‌های جوجه کشی دارای ویژگی چرخش خودکار تخم هستند و استفاده از آنها بسیار آسان است.
آموزش دستگاه جوجه کشی و بهداشت ستر
در ابتدا، باید بهداشت ستر را در آموزش دستگاه جوجه کشی رعایت کنیم. برای انجام عمل جوجه کشی به درستی، لازم است قبل از انجام ستر، دستگاه جوجه کشی را ضدعفونی کنیم. برای شستشوی دستگاه جوجه کشی، می‌توان از مواد مختلفی استفاده کرد، که نوع آلاینده را در نظر گرفته و مطابق با درجه حرارت و سختی آب (مقدار pH و مواد معدنی موجود در آن) و وضعیت فاضلاب و غیره انتخاب می‌شود. رعایت بهداشت ستر بسیار مهم است تا تخم‌های نطفه‌دار بهترین قدرت درآوری شده و جوجه‌های سالم تولید شوند. برای این منظور، تمام تجهیزات مورد استفاده در دستگاه جوجه کشی باید به طور کامل استریل شوند. در انتخاب مواد شوینده، باید از نرم‌ترین و کمتر خطرناک‌ترین مواد استفاده کنید. از محلول‌های مخصوص شستشوی لباس استفاده نکنید و اگر محلول شوینده شما کف می‌کند، باید محلول ضدکف را به آب شستشوی مورد استفاده اضافه کنید.
یکی از عوامل موثر در افزایش بازدهی دستگاه‌های جوجه کشی، رعایت بهداشت قبل، حین و بعد از دوره جوجه کشی است. بنابراین، پس از پایان هر دوره جوجه کشی، ضروری است که دستگاه به طور کامل ضدعفونی شود. هر گونه سهل‌انگاری در این مرحله می‌تواند منجر به ضرر اقتصادی و کاهش قابل توجه تولید جوجه شود.
راهنمای استفاده از دستگاه جوجه کشی و تنظیم ستر
دستگاه جوجه کشی بر اساس الگوی پرندگان طبیعی طراحی شده است، بنابراین توانایی شبیه‌سازی رفتار طبیعی مرغان کرچ را دارد و شرایط فیزیکی مناسبی برای رشد جنین فراهم می‌کند. برخی از این شرایط عبارتند از:
- تهویه مناسب: برای تهویه کافی در دستگاه جوجه کشی، از گردش هوا و تهویه مناسب اطمینان حاصل کنید. این را می‌توان با استفاده از سیستم هوادهی و خروجی‌های هوا انجام داد.
- رطوبت مناسب: رطوبت در دستگاه جوجه کشی بسیار مهم است. باید از یک سیستم مرطوب‌سازی استفاده کنید تا رطوبت لازم برای جنین فراهم شود. میزان رطوبت مورد نیاز بستگی به نوع پرنده در حال جوجه کشی دارد.
- درجه حرارت مناسب: دمای محیط در دستگاه جوجه کشی باید در محدوده مناسبی برای جنین باشد. برای دستیابی به درجه حرارت مناسب، از یک سیستم گرمایش استفاده کنید و دمای مناسب را بر اساس نیاز پرنده تنظیم کنید.
- چرخش تخم‌ها: تخم‌ها باید به طور متناوب چرخش داده شوند تا به طور یکنواخت گرمایش و رطوبت به آنها تأمین شود. برای این کار، از یک سیستم چرخش تخم‌ها در دستگاه جوجه کشی استفاده کنید.
بعد از اتمام دوره جوجه کشی، دستگاه جوجه کشی را به طور کامل تمیز کنید و ضدعفونی کنید. این شامل شستشوی دستگاه، راک‌ها و تمیز کردن ابزارهای مورد استفاده است. همچنین، به یاد داشته باشید که در هنگام استفاده از مواد شوینده، دستکش و ماسک استفاده کنید تا بهداشت شخصیتان را حفظ کنید.
آموزش انتقال تخم‌مرغ به شانه ستر و دستگاه جوجه کشی
در روش‌هایی که برای انتقال تخم‌مرغ نطفه‌دار به شانه ستر استفاده می‌شود، سه روش کلی وجود دارد. این روش‌ها عبارتند از:
- روش انتقال دستی: در این روش، تخم‌مرغ نطفه‌دار با استفاده از پاروهای دستی از شانه ستر به سبدها منتقل می‌شود.
- روش انتقال خودکار: در این روش، با استفاده از دستگاه‌های کاملاً اتوماتیک و خودکار، تخم‌مرغ‌ها از ستر به دستگاه جوجه کشی منتقل می‌شوند.
- روش انتقال نیمه خودکار: در این روش، با استفاده از دستگاه‌های ویژه که به صورت دستی عمل می‌کنند، تخم‌مرغ‌ها از شانه به ستر منتقل می‌شوند.
آموزش استفاده از دستگاه جوجه کشی و چیدن تخم‌مرغ‌ها در ستر
برای چیدن تخم‌مرغ‌ها در سینی ستر، ابتدا دست‌های خود را ضد عفونی کنید. سپس تخم‌مرغ‌های ناسالم یا بدفرم را کنار بگذارید و تخم‌مرغ‌های سالم را به گونه‌ای روی شانه قرار دهید که سمت تیز آنها به پایین باشد. شانه‌ها را به گونه‌ای در دستگاه جوجه کشی قرار دهید که ردیف‌ها به صورت افقی کنار یکدیگر قرار گیرند. این کار باعث می‌شود در هنگام چرخش خودکار دستگاه، تخم‌مرغ‌ها از شانه سقوط نکنند.
برای جلوگیری از شوک گرمایی، ضروری است که قبل از انتقال تخم‌مرغ‌ها به دستگاه جوجه کشی، آنها را در سالن قرار داده و با دمای محیط سازگار شوند. این عمل باعث پیش‌گرم شدن تخم‌مرغ‌ها می‌شود. دمای مناسب برای پیش‌گرم شدن تخم‌مرغ‌ها در دستگاه جوجه کشی بین 24 تا 27 درجه سانتی‌گراد است و رطوبت لازم برای این منظور بین 55 تا 65 درصد است.
رطوبت مناسب برای جوجه کشی
در دوره جوجه کشی، تخم‌مرغ‌ها به دلیل وجود منافذ در پوسته خود، رطوبت زیادی را از دست می‌دهند. میزان دفع رطوبت بستگی به اندازه و تعداد منافذ موجود بر روی تخم‌مرغ‌ها دارد. معمولاً مقدار رطوبت مناسب برای تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار در این دوره، حدود 60 درصد تخمین زده می‌شود.
وضعیت قرارگیری تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار
وضعیت قرارگیری تخم‌مرغ‌ها در دستگاه جوجه کشی اهمیت بسیاری دارد. باید تخم‌مرغ‌ها را با سمت سر پهن آنها در دستگاه قرار داد. اگر سمت سر باریک تخم‌مرغ به بالا باشد، میزان جوجه‌آوری تا 10 درصد کاهش می‌یابد و حدود 40 درصد جوجه‌هایی که از تخم‌مرغ بیرون می‌آیند، ممکن است به مشکل برخورد کنند. یکی دیگر از عوامل مهم در جوجه کشی تخم‌مرغ‌ها، چرخش مداوم آنها در دستگاه است. این کار باعث می‌شود که در دوره ستر جنین، غشا به پوسته تخم‌مرغ چسبیده نشود. هر سه ساعت، تخم‌مرغ باید 90 درجه چرخش کند.
با توجه به رشد جنین درون تخم‌مرغ، حرارت تولیدی آن نیز افزایش می‌یابد. اما با چرخش مداوم و منظم، میزان حرارت تولیدی کاهش می‌یابد و جنین درون تخم‌مرغ حفظ می‌شود.
عوامل مؤثر بر طول دوره جوجه کشی
در استفاده از دستگاه جوجه کشی، عوامل مختلفی تأثیرگذار بر طول دوره جوجه کشی وجود دارند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- دمای دوره ستر:
هر دستگاه جوجه کشی دمای خاص خود را در طول دوره ستر دارد. اما برای تعیین زمان مناسب خروج جوجه‌ها، لازم است زمان چیدن تخم‌مرغ‌ها را با توجه به سن و اندازه آنها در دستگاه محاسبه کنیم. برخی از پرورش‌دهندگان معتقدند کاهش دمای انکوباتور منجر به افزایش طول دوره جوجه کشی می‌شود.
در کل، طول دوره ستر در جوجه کشی با دستگاه ۱۸ روز است. دمای لازم برای ستر معمولاً بین ۳۷٫۲ و ۳۷٫۸ درجه سانتی‌گراد است. همچنین، رطوبت مورد نیاز برای جوجه کشی حدود ۶۰ درصد است.
- سن و اندازه تخم‌مرغ برای ستر:
با افزایش زمان ذخیره‌سازی تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار، طول دوره جوجه کشی نیز افزایش می‌یابد. هر روز ذخیره‌سازی اضافی تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار، یک ساعت به طول دوره جوجه کشی آنها با دستگاه افزوده می‌شود. همچنین، با افزایش اندازه تخم‌مرغ، طول دوره جوجه کشی نیز افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، در تخم‌مرغ‌هایی که وزن بیش از ۵۰ گرم دارند، هر دو و نیم گرم افزایش وزن، نیم ساعت به طول جوجه کشی آنها افزوده می‌شود. همچنین، با افزایش ضخامت پوسته تخم‌مرغ، طول دوره جوجه کشی نیز با دستگاه جوجه کشی افزایش می‌یابد. - فصل و رطوبت در دوره جوجه کشی:
تخم‌مرغ‌های نطفه‌داری که در فصل گرم تولید می‌شوند، نسبت به آنهایی که در فصل سرد تولید می‌شوند، طول دوره جوجه‌کشی کوتاه‌تری دارند.
آموزش کامل هچر در دوره جوجه کشی
دوران آخر جوجه کشی را هچر می‌نامند، که فرآیند خروج جوجه ها از تخم‌ها به وسیله دستگاه جوجه کشی را شامل می‌شود. در طول این دوره، لازم است گردش دستگاه جوجه کشی متوقف شود تا جوجه ها به راحتی از داخل تخم‌ها خارج شوند. همچنین، تخم‌های حاوی جنین باید در سبد هچر قرار گیرند تا پس از خروج جوجه ها، به کف دستگاه جوجه کشی نیفتند. بهترین زمان برای خروج جوجه ها از هچر یا دستگاه جوجه کشی، زمانی است که تقریباً پنج درصد جوجه ها در قسمت پشت گردن خیس شوند. در دستگاه‌های جوجه کشی مدرن، سیستم خشک‌کن اتوماتیک وجود دارد که تمام جوجه ها را به طور همزمان خشک می کند.
شستشوی دستگاه هچر
شستشو و مراحل ضدعفونی بخش هچر دستگاه جوجه کشی بسیار مهم است. برای این منظور، حتماً از مواد شوینده استاندارد استفاده کنید. تمیز کردن هچر قبل از شروع دوره هچر بسیار اهمیت دارد و به همین دلیل باید با دقت کاملمراحل زیر را انجام دهید:
- قبل از هر چیز، از تخم‌ها و جوجه‌هایی که از دوره جوجه کشی قبلی باقی مانده‌اند، خارج کنید و سپس تخم‌ها را به طور کامل از داخل هچر خالی کنید.
- هچر را با آب گرم و مواد شوینده مناسب بشویید. از مواد شوینده ضدعفونی‌کننده استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید که تمام زوایا و قسمت‌های دستگاه را به خوبی تمیز کرده‌اید.
- پس از شستشو، هچر را خشک کنید. از پارچه‌های تمیز و خشک برای خشک کردن استفاده کنید و تمام قطعات را به طور کامل خشک کنید.
- بعد از خشک کردن، تمام قسمت‌های هچر را به دقت بررسی کنید و از وجود هر گونه آسیب، خراش یا ضربه مطلع شوید. در صورت وجود مشکل، باید قطعات تعمیر شده یا تعویض شوند.
- پس از اطمینان از تمامیت و سالم بودن هچر، آن را آماده جوجه کشی کنید. تخم‌ها را در سبد هچر قرار داده و دستگاه را روشن کنید.
- در طول دوره هچر، نباید هچر را باز کنید یا گردش آن را متوقف کنید مگر اینکه مشکل خاصی وجود داشته باشد. این ممکن است باعث اختلال در فرآیند خروج جوجه ها شده و موجب ایجاد مشکلاتی مانند کاهش نرخ جوجه نیروی زنده‌مانی (نیمه‌مرده) شود.
- در پایان دوره هچر، جوجه ها را از هچر خارج کنید و به محیطی مناسب منتقل کنید تا بتوانند رشد و تکامل خود را ادامه دهند.
با رعایت این مراحل، می‌توانید به‌طور موثری هچر را انجام دهید و جوجه‌ها را به طور سالم و بهینه از تخم‌ها خارج کنید. همچنین، حتماً دستورالعمل و راهنمایی‌های تولیدکننده دستگاه جوجه کشی را نیز مورد مطالعه و اجرا قرار دهید.